Rządy Portugalii i Hiszpanii zadekretowały wprowadzenie wspieranego przez Brukselę tymczasowego ograniczenia cen referencyjnych gazu ziemnego i węgla wykorzystywanego przez elektrownie. Komisja Europejska zgodziła się umożliwić krajom iberyjskim podejmowanie decyzji w sprawie cen.
Oczekuje się, że limit obniży średnią cenę energii z 210 euro do 130 euro (135 USD) za megawatogodzinę.
Wpływ na ceny
Kraje europejskie walczą o zarządzanie rosnącymi cenami gazu i energii, podniesionymi przez rosyjską inwazję na Ukrainę, oraz o złagodzenie ich wpływu na siłę nabywczą konsumentów. Hiszpania i Portugalia przekonały Brukselę, że należy im pozwolić na zarządzanie własnymi cenami energii elektrycznej, które często są ustalane przez drogie paliwo kopalne, mimo że Iberia dysponuje dużymi ilościami energii odnawialnej i niewielkimi połączeniami międzysystemowymi z resztą Europy.
Zarządzenie ogranicza cenę gazu kupowanego przez elektrociepłownie, w tym elektrownie gazowe, zakłady kogeneracyjne i elektrownie węglowe, i ma na celu zachowanie integralności rynku energii UE oraz utrzymanie zachęt do przechodzenia na czystszą energię.
Taktyka
Premier Hiszpanii Pedro Sanchez początkowo próbował uzyskać wsparcie przywódców z całej Europy, aby dokonać przeglądu całego europejskiego rynku hurtowego, argumentując, że został on utworzony w czasie, gdy energia odnawialna nie była czynnikiem. Te zabiegi dyplomatyczne ostatecznie nie powiodły się. Ostatecznie Sanchez zgodził się na tymczasowe porozumienie, które przyznałoby Hiszpanii i Portugalii wyjątek na podstawie tego, że Półwysep Iberyjski ma ograniczone połączenia z resztą europejskiej sieci energetycznej, co czyni go „wyspą energetyczną”.
W Portugalii minister środowiska Duarte Cordeiro powiedział, że konsumenci, którzy są narażeni na działanie rynku, skorzystają na obniżkach cen, które będą większe niż koszt środka. Konsumenci ze stałymi taryfami za energię elektryczną nie będą ponosić dodatkowych kosztów.
Komisja Europejska, ramię wykonawcze UE, i oba rządy wcześniej osiągnęły wstępne porozumienie polityczne w sprawie ograniczenia cen gazu wykorzystywanego w produkcji energii na okres jednego roku. Jednak wdrożenie zostało opóźnione w związku z negocjacjami dotyczącymi sposobu działania systemu i tego, kto zapłaci rachunek. Oba środki wymagają zatwierdzenia przez komisję przed wejściem w życie. Hiszpania spodziewa się, że wkrótce opublikuje przepis w swoim oficjalnym biuletynie, co jest niezbędnym krokiem w tym procesie.
Gaz
W obecnym systemie najdroższe źródło energii wykorzystywane do wytwarzania energii ustala cenę na rynku hurtowym na dany dzień. To obecnie gaz, mimo że jest używany przez mniej niż jedną trzecią całej generacji w Hiszpanii, a jeszcze mniej w Portugalii.
Podczas gdy europejskie ceny gazu spadły z rekordowo wysokiego poziomu osiągniętego w pierwszych tygodniach wojny na Ukrainie, pozostają na wysokim poziomie. Kontrakt benchmarkowy kosztuje obecnie blisko 100 euro za megawatogodzinę – około cztery razy więcej niż rok temu. Gdy ceny są wysokie lub niestabilne, system jest drogi dla intensywnych użytkowników przemysłowych. Ponadto około jedna trzecia konsumentów detalicznych w Hiszpanii płaci najwyższą cenę niezależnie od rodzaju używanej energii elektrycznej, ponieważ ich kontrakty na energię są indeksowane do cen hurtowych.
Plan ograniczenia cen ma znacznie większe znaczenie dla Hiszpanii niż dla Portugalii, gdzie ceny gazu mają wpływ tylko na niewielką liczbę konsumentów.
A przeciwnicy?
Inicjatywa spotkała się ze znaczącym odzewem ze strony kilku północnoeuropejskich rządów i grupy przedsiębiorstw użyteczności publicznej, w tym Iberdrola SA, największej w Hiszpanii. Iberdrola powiedział, że wszelkie limity cenowe powinny być stosowane w całej Europie i że umożliwienie dwóm krajom działania na własne ryzyko podważające wspólny rynek.
Aleksandra Chrzęst
Źródła:
